Het aanzicht van Nederland wordt in belangrijke mate vanaf de snelweg beleeft. De snelwegen worden intensief gebruikt en toch kunnen de meeste van ons er niet zoveel waardering voor opbrengen als voor een mooi park, plein of landschap. Dit is ook ter sprake bij de Betuwelijn, of toch Betuweroute?

Het begint in de jaren tachtig met het idee om een goederenspoorlijn van Rotterdam naar Duitsland te bouwen. Het oog valt hierbij op de bestaande Betuwelijn, die de Betuwse plaatsen Elst en Dordrecht verbindt. Echter de wens van een spoorlijn exclusief voor goederenvervoer maakt dat er een geheel nieuw tracé ontstaat. De benaming Betuwelijn is al in gebruik voor het reizigersspoor, dus werd het nieuwe tracé gedoopt tot de Betuweroute. Als snel drong het besef door dat het begrip Betuwelijn breed ingeburgerd zat in de maatschappij en daarom wordt de Betuweroute in de volksmond ook wel de Betuwelijn genoemd. De Betuweroute is in totaal 160 km lang en hiervan loopt 95 km, oftewel 60 procent van de route, bijna vrijwel parallel aan de snelweg de A15.

Tijdens de constructie van de spoorbaan is er ruimte ontstaan tussen de Betuweroute en de A15. Deze ruimtes zijn vaak stukken land waar geen concrete invulling voor is, waardoor de beleving van de snelweg eentonig en saai is. Bovendien is op grote delen van het traject de Betuweroute zichtbaar door de betonnen wal die eromheen staat. Deze wal dient niet alleen om het geluid te dempen, maar ook om de trein tegen te houden bij een ontsporing. Achter deze wal ligt een karakteristiek landschap gericht op de fruitteelt, welke niet door de reiziger wordt ervaren. De wal vormt een visuele verstoring van het landschap.

Aanleiding

Om hierop in te spelen schreef de provincie Gelderland, onder het motto ‘Maak Gelderland Mooier’, een prijsvraag uit waarin iedereen uit de provincie een voorstel mocht doen voor de verbetering van Gelderland. Het Architectenbureau Agterberg heeft een voorstel gedaan met het project De Langste Boomgaard van Europa. Het vergroenen en zichtbaar maken van de Betuwe, in de restruimtes. In het kader van het concept van Architectenbureau Agterberg, wordt dit onderzoek uitgevoerd.

Doel

Het doel van het onderzoek is het opstellen/ontwikkelen van bouwstenen voor de inrichting van restruimtes tussen de Betuweroute en de A15, middels (fruit)bomen. Hierbij richten wij ons op de restruimtes tussen knooppunt Deil en afrit Geldermalsen. Het gaat hierbij niet alleen om het onderzoeken van deze restruimtes met de mogelijkheden, maar ook het gebruiken van 3D-modelleringssoftware om ons digitaal verder te ontwikkelen.

Onderzoeksmethode

Om antwoord op de hoofdvraag te geven wordt gebruik gemaakt van een onderzoeksmethode welke is onderverdeeld in vier fases. De voorbereidende fase bestaat uit de aanleiding voor het schrijven van het rapport, het bezoeken van het projectgebied en het opstellen van hoofd- en deelvragen. In de onderzoekende fase wordt er antwoordt gegeven op de eerste drie deelvragen middels diverse vormen van literatuurstudie en het houden van een casestudie/observatieonderzoek. Uit de bevindingen en conclusies van de eerste drie deelvragen worden tijdens de toepassende fase middels 3D-modelleringssoftware modellen gemaakt. Op basis van deze modellen kunnen we ontwerpprincipes voor de verschillende restruimtes opstellen, welke kunnen worden toegepast voor de vergroting van de waarneming van de automobilist. De vierde en tevens laatste fase van het onderzoek is de afrondende fase. Tot deze fase behoort het beantwoorden van de hoofdvraag, het geven van een advies, het rapporteren van de gewonnen informatie en de afsluiting van het onderzoek.

Hoofd en deelvragen

Om dit te onderzoeken is de volgende hoofdvraag geformuleerd: Hoe kunnen (fruit)bomen in de ruimte tussen de Betuweroute en de A15 ruimtelijk een bijdrage bieden aan het vergroten van de waarneming van de automobilist?

Vanuit deze hoofdvraag zijn er 5 deelvragen opgesteld. De eerste drie deelvragen behandelen het onderwerp in meer theoretische zin.

1. Wat zijn de karakteristieken van de Betuweroute en de A15?
2. Wat zijn de karakteristieken van de restruimtes? En welke typen onderscheiden we?
3. Wat is de waarneming van de automobilist? En wat is hiervoor bepalend?

Aan de hand van de verkregen informatie uit hier bovenstaande deelvragen wordt met deelvraag 4 en 5, middels 3D modellen, een set van ontwerpprincipes voor de restruimtes opgesteld.

4. Welke variabelen zijn bepalend voor de waarneming? En wat is het verschil in waarneming?

Wat voor set van ontwerpprincipes kan worden toegepast om verschillende waarneming op te roepen?